कृषी-ऋषी पद्मश्री सुभाष पाळेकर, अमरावती, महाराष्ट्र.
पंचस्तरीय फळबाग जंगल पाळेकर माॅडेल: लेखांक क्र. 10
मित्रांनो, ह्या लेखमालीकेला लहान शेतकर्‍यांनी भरभरून प्रतिसाद दिला. त्याबद्दल त्यांचे आभार. ह्या माॅडेलमध्ये कोणकोणते बी किंवा रोपे एकरी किती पाहीजे ह्याची सारणी खाली देत आहे.
1) सुरू व करवंद— सुरु व दोन सुरुंचे मधोमध एक करवंद असे दोन्ही एक एकर माॅडेल क्षेत्राचे सीमेवर चारही बाजुंनी दर साडेचार फूट अंतरावर लावायचा आहे. ह्या सभोवतीच्या संपूर्ण सीमेची एकूण लांबी 924 फूट होते. म्हणजे आपल्याला सुरुची एकूण रोपे 206 + फूटतूट 14 = 220 व तेवढीच 220 करवंदाची रोपे हवी.
करवंद पावसाळा सुरु झाला की बाजारात फळे विकायला येतात. तीच संपूर्ण पक्व फळे खरेदी करा,त्यातून बी बाहेर काढून बीजामृतात बुडवून ताबडतोप किंवा शक्य तेवढ्या लवकर लावा. लावायला जेवढा उशिर कराल तेवढी बियांची उगवणशक्ती कमी होते.
सुरु व करवंदाची रोपे मिळण्यासाठी खालील संपर्क नंबरवर संपर्क करा—
1)सुरुसाठी...सत्यम सेल्स, काॅटन मार्केट, रेल्वे स्टेशनजवळ, नागपूर 9822640141
2)सुरुसाठी श्री,प्रशांत शिरोडे, मु.वाघेडा ता.समुद्रपूर जि.वर्धा 8888779554
3)करवंद साठी श्री.राजू घोडमारे मु.तेलगांव कामठी ता.कळमेश्वर, जि.नागपूर 9657403740
4)लाल व हिरव्या करवंद साठी श्री.संदीप गोमकाळे मु.लिंगापार्डी ता.काटोल जि.नागपूर 7020482215
5)32 एकरवर करवंदाचे कुंपन केलेले शेतकरी,श्री.समर्थ कारेगावकर मु.पो.कारेगांव ता.जि.परभणी 9922040407
6) सुरु व करवंदासाठी शासकीय रोपवाटीकेकडे चौकशी करा.
2) ऊस— ह्या माॅडेलमध्ये आपण करवंद सूरू व नारळ ह्या दोन्ही ओळींचे मधोमध दोन्हीपासून सहा फूट अंतरावर माॅडेलचे सभोवती चारही बाजुंनी ऊसाची एक ओळ दर सहा फुटावर घेणार आहोत.ह्या ऊस ओळीची एकूण लांबी 924 फूट आहे. म्हणजे 924 ÷ 6 = 154 उसाची एकूण बेटे मिळतात, एकूण 160 एक डोळ्याचे बेणे हवे, म्हणजेच बेण्यासाठी एकूण ऊस धाट 10 ते 12 ऊस हवे. पुढे ह्या 154 बेटातून उत्पादन म्हणून प्रति बेट 2 किलो सरासरी वजन पकडले तर 154 बेटे x 16 ऊस प्रति बेट = 2464 एकूण ऊस x 2 किलो वजन प्रति ऊस = 4928 म्हणजेच 5000 किलो. नैसर्गिक ऊसाचा 12 % ते 16 % साखर उतारा मिळतो. म्हणजेच एकूण गूळ निर्मिती 400 किलो होते. त्यातील 100 किलो गूळ जीवामृत घनजीवामृत ह्या माॅडेलसाठी बनविण्यासाठी व घरी खाण्यासाठी वापरून शिल्लकचा 300 किलो x 80 रू.प्रति किलो विक्री दर = 24000 रु. आपल्याला मजुरी,बी व रोपे खरेदीसाठी झालेला खर्च व पाणी वीज बील खर्च म्हणजेच एक एकर माॅडेलचा एकूण उत्पादन निघून जातो. किंवा एकुण 5000 किलो उसातून चवथा हिस्सा गुळासाठी राखून शिल्लक 3600 किलो उसापासून मधुमेहावर नियंत्रण करणारा विषमुक्त स्वादीष्ट औषधी गोड असा 10800 ग्लास प्रति किलो ऊस 600 मिली रस व प्रति ग्लास 200 मिली रस ह्या हिशेबाने 10800 ग्लास उसाचा रस मिळतो. प्रति ग्लास 20 रु.भावाने स्वताचे रसवंतीत विकून आपल्याला एकूण 2,16,000 दोन लाख सोळा हजार रुपये मिळतात. ह्यातून फळबागेचा व संपूर्ण घरखर्च निघून जातो. एकदा को.419 किंवा को. 86032 ऊस लावला की त्याचे सतत अनेक वर्ष आपण खोडवे घेणार आहोत. म्हणजेच आपला एक एकर माॅडेलचा दर वर्षीचा उत्पादन खर्च हा उसच भरून काढणार आहे. नैसर्गिक उसाचे बेणे ,घेवडा,अद्रक धणे बीयासाठी संपर्क करा...
1) श्री.प्रसन्न अर्जून घोरपडे ऊस 86032 काळा घेवडा,वाघ्या घेवडा,अद्रक लसून जवस,गूळ निर्मितीचा लहान कौटुंबीक कारखाना ,मु.पोगरवाडी पो.करंडी ,ता.जि.सातारा 9604381813, 7620482788
2) श्री.रुषीकेश घोरपडे,ऊस,काळा व पांढरा घेवडा,अद्रक, धणे,तांदूळजा बी,मु.पोगरवाडी पो.करंडी ता.जि.सातारा 9130431618
3) श्री.विजय साळुंखे,ऊस,काळा घेवडा, वाघ्या घेवडा,पांढरा घेवडा,धणे, अद्रक मु.नागठाणे ता.जि.सातारा 9096143514, 8808021579
4) श्री.सचिन जगन्नाथ बाबर,ऊस,काळा घेवडा,डाबरी घेवडा,वाघ्या घेवडा,हळद, मु.किकली ता.वाई जि,सातारा 7588382958, 9226503501
5) श्री.दत्ता ईंदलकर ऊस व शेवगा बी,मु.चव्हाणवाडी पो.टेंभूर्णी,ता.माढा जि.सोलापूर 9766307755
6) श्री.विलास भरगुडे, ऊस,केळी,शेवगा,पपई,मु.पो,पळशी ता.खंडाळा जि.सातारा 9921580122
7) श्री.पांडुरंग पवार, ऊस,केळी,पपई, मु.पो.गार ता.माढा जि.सोलापूर 9623044419
8) श्री.महेशपाचपुते,ऊस,केळी,मु.पो.बोरीबेल ता,दौंड जि.पुणे 9881645556
9) श्री.सुरेशराव पानघाटे, ऊस, रसवंती,मु.पो.बोर्डा ता.वणी,जि.यवतमाळ 9834818364
10) श्री.कवडू देवाजी वडसकर,ऊस, हळद,मु.पो.मोहर्ली ता.वणी जि.यवतमाळ 8766903751
11) श्री.सुनील नारायणकर, ऊस, देशी केळी,काळा हरभरा,मु.आलमेल ता.सिंदगी जि.बीजापूर 9036061206
12) श्री.दत्तात्रय महीपती बावणे, ऊस, देशी मिरची,वर्षभर नैसर्गिक भाजीपाला उत्पादन, मु.केवड, ता.माढा जि.सोलापूर 9420649652
13) श्री.रामकृष्ण दरगुडे, ऊस,भुईमूंग,मु.लखमापूर ता.गंगापूर जि.औरंगाबाद, 9623327137
14) श्री.संतोष गदादे, ऊस, दाळींब,मु.पो.तांदळी, ता.शिरूर जि.पुणे 9960264511
15) श्री.तुकाराम भाऊसाहेब ईंगळे, ऊस, दाळींब,मु.कापूसवाडी,ता.पैठण, जि.औरंगाबाद 9822676442
16) श्री.विश्वास आप्पा उंन्द्रे, ऊस,आंबा,.,मु.पो,ता.वाशी जि.उस्मानाबाद 9130007402, 9049977402
17) श्री.सुमीत आर्वीकर,ऊस,आंबे,चिकू, दगडी ज्वारी, बंसी गहू, गुलाबी गावरानी हरभरा,देशपांडे गल्ली, लातूर
9975586585, 7588547740
18) श्री.अशोक धुमाळे,रसवंती व गुळासाठी उत्तम गोड ऊस,मु.पो,केळापूर ता.जि.वर्धा,9309523534
19) श्री.प्रशांत हाडके, ऊस,मु.पो.कामठी ता.जि.वर्धा,9763982816
20) श्री.सुमित वसू, ऊस,मु.पो,रोहणी,ता.देवळी जि.वर्धा 8308800946
21) श्री.प्रशांतशिरोडे,ऊस,मु.वाघेडा,ता.समुद्रपूर जिं वर्धा 8888779554
22) श्री.नलीन कुकडे, ऊस, मु.पो.सबकुंड ता.काटोल जि.नागपूर 9890095691
23) श्री.प्रदीप घाडगे श्री.हेमंत नाकले ऊस, मु.पो.वाघोडा ता.काटोल जि.नागपूर संपर्कासाठी..श्री.प्रमोद ठाकरे 9890252668
24) श्री.मुजफ्फर हुसेन, ऊस,नागपूर संपर्क..श्री.हेमंत चव्हाण 7588690688
25) श्री.सोमनाथ डोके, ऊस व लहान कौटुंबीक गुळ निर्मिती प्रकल्प मु.कनेरगाव ता.माढा जि.सोलापूर 9049932848, 7507706923
26) श्री.अनिल अरनाळे ऊस,मु.,पिंपळखुटे ता.माढा जि.सोलापूर 8888193984, 9834152385
आपल्याला उसाची लागवड आॅक्टोबरमध्ये किंवा जानेवारीत करायची आहे. दोन उसाचे मधौमध मिरचीची लागवड आगष्ट मध्ये करायची आहे व ज्या चौफुलीवर पुढे ऊस लावणार आहोत त्या चौफुलीवर जुन मध्ये बाजरा चवळी मूंग उडीद तीळ सूर्यफूल ह्यांचे मिसळून व बीजामृताचा संस्कार करून टोकायचे आहे.म्हणजे ऊस लावणीआधी एक पीक निघून हाती येते. नंतर सरी काढून व पाणी जीवामृतासह भिजवून ऊस लावायचा आहे.
देशी कापसाचे बी उपलब्ध आहे..संपर्क करावा—
श्री.गजानन गारघाटे, मगन संग्रहालय समिती, गिरड, ता.समुद्रपूर, जि.वर्धा 9881576605
श्री.हेमंत चव्हाण नागपूर नॅचरल्स, लेंडा पार्क, नागपूर 7588690688
श्री.प्रविण साळुंखे,8805396639
पुढील मजकूर पुढील लेखांकात. ...धन्यवाद
पंचस्तरीय फळबाग जंगल पाळेकर माॅडेल: लेखांक क्र. 10
मित्रांनो, ह्या लेखमालीकेला लहान शेतकर्‍यांनी भरभरून प्रतिसाद दिला. त्याबद्दल त्यांचे आभार. ह्या माॅडेलमध्ये कोणकोणते बी किंवा रोपे एकरी किती पाहीजे ह्याची सारणी खाली देत आहे.
1) सुरू व करवंद— सुरु व दोन सुरुंचे मधोमध एक करवंद असे दोन्ही एक एकर माॅडेल क्षेत्राचे सीमेवर चारही बाजुंनी दर साडेचार फूट अंतरावर लावायचा आहे. ह्या सभोवतीच्या संपूर्ण सीमेची एकूण लांबी 924 फूट होते. म्हणजे आपल्याला सुरुची एकूण रोपे 206 + फूटतूट 14 = 220 व तेवढीच 220 करवंदाची रोपे हवी.
करवंद पावसाळा सुरु झाला की बाजारात फळे विकायला येतात. तीच संपूर्ण पक्व फळे खरेदी करा,त्यातून बी बाहेर काढून बीजामृतात बुडवून ताबडतोप किंवा शक्य तेवढ्या लवकर लावा. लावायला जेवढा उशिर कराल तेवढी बियांची उगवणशक्ती कमी होते.
सुरु व करवंदाची रोपे मिळण्यासाठी खालील संपर्क नंबरवर संपर्क करा—
1)सुरुसाठी...सत्यम सेल्स, काॅटन मार्केट, रेल्वे स्टेशनजवळ, नागपूर 9822640141
2)सुरुसाठी श्री,प्रशांत शिरोडे, मु.वाघेडा ता.समुद्रपूर जि.वर्धा 8888779554
3)करवंद साठी श्री.राजू घोडमारे मु.तेलगांव कामठी ता.कळमेश्वर, जि.नागपूर 9657403740
4)लाल व हिरव्या करवंद साठी श्री.संदीप गोमकाळे मु.लिंगापार्डी ता.काटोल जि.नागपूर 7020482215
5)32 एकरवर करवंदाचे कुंपन केलेले शेतकरी,श्री.समर्थ कारेगावकर मु.पो.कारेगांव ता.जि.परभणी 9922040407
6) सुरु व करवंदासाठी शासकीय रोपवाटीकेकडे चौकशी करा.
2) ऊस— ह्या माॅडेलमध्ये आपण करवंद सूरू व नारळ ह्या दोन्ही ओळींचे मधोमध दोन्हीपासून सहा फूट अंतरावर माॅडेलचे सभोवती चारही बाजुंनी ऊसाची एक ओळ दर सहा फुटावर घेणार आहोत.ह्या ऊस ओळीची एकूण लांबी 924 फूट आहे. म्हणजे 924 ÷ 6 = 154 उसाची एकूण बेटे मिळतात, एकूण 160 एक डोळ्याचे बेणे हवे, म्हणजेच बेण्यासाठी एकूण ऊस धाट 10 ते 12 ऊस हवे. पुढे ह्या 154 बेटातून उत्पादन म्हणून प्रति बेट 2 किलो सरासरी वजन पकडले तर 154 बेटे x 16 ऊस प्रति बेट = 2464 एकूण ऊस x 2 किलो वजन प्रति ऊस = 4928 म्हणजेच 5000 किलो. नैसर्गिक ऊसाचा 12 % ते 16 % साखर उतारा मिळतो. म्हणजेच एकूण गूळ निर्मिती 400 किलो होते. त्यातील 100 किलो गूळ जीवामृत घनजीवामृत ह्या माॅडेलसाठी बनविण्यासाठी व घरी खाण्यासाठी वापरून शिल्लकचा 300 किलो x 80 रू.प्रति किलो विक्री दर = 24000 रु. आपल्याला मजुरी,बी व रोपे खरेदीसाठी झालेला खर्च व पाणी वीज बील खर्च म्हणजेच एक एकर माॅडेलचा एकूण उत्पादन निघून जातो. किंवा एकुण 5000 किलो उसातून चवथा हिस्सा गुळासाठी राखून शिल्लक 3600 किलो उसापासून मधुमेहावर नियंत्रण करणारा विषमुक्त स्वादीष्ट औषधी गोड असा 10800 ग्लास प्रति किलो ऊस 600 मिली रस व प्रति ग्लास 200 मिली रस ह्या हिशेबाने 10800 ग्लास उसाचा रस मिळतो. प्रति ग्लास 20 रु.भावाने स्वताचे रसवंतीत विकून आपल्याला एकूण 2,16,000 दोन लाख सोळा हजार रुपये मिळतात. ह्यातून फळबागेचा व संपूर्ण घरखर्च निघून जातो. एकदा को.419 किंवा को. 86032 ऊस लावला की त्याचे सतत अनेक वर्ष आपण खोडवे घेणार आहोत. म्हणजेच आपला एक एकर माॅडेलचा दर वर्षीचा उत्पादन खर्च हा उसच भरून काढणार आहे. नैसर्गिक उसाचे बेणे ,घेवडा,अद्रक धणे बीयासाठी संपर्क करा...
1) श्री.प्रसन्न अर्जून घोरपडे ऊस 86032 काळा घेवडा,वाघ्या घेवडा,अद्रक लसून जवस,गूळ निर्मितीचा लहान कौटुंबीक कारखाना ,मु.पोगरवाडी पो.करंडी ,ता.जि.सातारा 9604381813, 7620482788
2) श्री.रुषीकेश घोरपडे,ऊस,काळा व पांढरा घेवडा,अद्रक, धणे,तांदूळजा बी,मु.पोगरवाडी पो.करंडी ता.जि.सातारा 9130431618
3) श्री.विजय साळुंखे,ऊस,काळा घेवडा, वाघ्या घेवडा,पांढरा घेवडा,धणे, अद्रक मु.नागठाणे ता.जि.सातारा 9096143514, 8808021579
4) श्री.सचिन जगन्नाथ बाबर,ऊस,काळा घेवडा,डाबरी घेवडा,वाघ्या घेवडा,हळद, मु.किकली ता.वाई जि,सातारा 7588382958, 9226503501
5) श्री.दत्ता ईंदलकर ऊस व शेवगा बी,मु.चव्हाणवाडी पो.टेंभूर्णी,ता.माढा जि.सोलापूर 9766307755
6) श्री.विलास भरगुडे, ऊस,केळी,शेवगा,पपई,मु.पो,पळशी ता.खंडाळा जि.सातारा 9921580122
7) श्री.पांडुरंग पवार, ऊस,केळी,पपई, मु.पो.गार ता.माढा जि.सोलापूर 9623044419
8) श्री.महेशपाचपुते,ऊस,केळी,मु.पो.बोरीबेल ता,दौंड जि.पुणे 9881645556
9) श्री.सुरेशराव पानघाटे, ऊस, रसवंती,मु.पो.बोर्डा ता.वणी,जि.यवतमाळ 9834818364
10) श्री.कवडू देवाजी वडसकर,ऊस, हळद,मु.पो.मोहर्ली ता.वणी जि.यवतमाळ 8766903751
11) श्री.सुनील नारायणकर, ऊस, देशी केळी,काळा हरभरा,मु.आलमेल ता.सिंदगी जि.बीजापूर 9036061206
12) श्री.दत्तात्रय महीपती बावणे, ऊस, देशी मिरची,वर्षभर नैसर्गिक भाजीपाला उत्पादन, मु.केवड, ता.माढा जि.सोलापूर 9420649652
13) श्री.रामकृष्ण दरगुडे, ऊस,भुईमूंग,मु.लखमापूर ता.गंगापूर जि.औरंगाबाद, 9623327137
14) श्री.संतोष गदादे, ऊस, दाळींब,मु.पो.तांदळी, ता.शिरूर जि.पुणे 9960264511
15) श्री.तुकाराम भाऊसाहेब ईंगळे, ऊस, दाळींब,मु.कापूसवाडी,ता.पैठण, जि.औरंगाबाद 9822676442
16) श्री.विश्वास आप्पा उंन्द्रे, ऊस,आंबा,.,मु.पो,ता.वाशी जि.उस्मानाबाद 9130007402, 9049977402
17) श्री.सुमीत आर्वीकर,ऊस,आंबे,चिकू, दगडी ज्वारी, बंसी गहू, गुलाबी गावरानी हरभरा,देशपांडे गल्ली, लातूर
9975586585, 7588547740
18) श्री.अशोक धुमाळे,रसवंती व गुळासाठी उत्तम गोड ऊस,मु.पो,केळापूर ता.जि.वर्धा,9309523534
19) श्री.प्रशांत हाडके, ऊस,मु.पो.कामठी ता.जि.वर्धा,9763982816
20) श्री.सुमित वसू, ऊस,मु.पो,रोहणी,ता.देवळी जि.वर्धा 8308800946
21) श्री.प्रशांतशिरोडे,ऊस,मु.वाघेडा,ता.समुद्रपूर जिं वर्धा 8888779554
22) श्री.नलीन कुकडे, ऊस, मु.पो.सबकुंड ता.काटोल जि.नागपूर 9890095691
23) श्री.प्रदीप घाडगे श्री.हेमंत नाकले ऊस, मु.पो.वाघोडा ता.काटोल जि.नागपूर संपर्कासाठी..श्री.प्रमोद ठाकरे 9890252668
24) श्री.मुजफ्फर हुसेन, ऊस,नागपूर संपर्क..श्री.हेमंत चव्हाण 7588690688
25) श्री.सोमनाथ डोके, ऊस व लहान कौटुंबीक गुळ निर्मिती प्रकल्प मु.कनेरगाव ता.माढा जि.सोलापूर 9049932848, 7507706923
26) श्री.अनिल अरनाळे ऊस,मु.,पिंपळखुटे ता.माढा जि.सोलापूर 8888193984, 9834152385
आपल्याला उसाची लागवड आॅक्टोबरमध्ये किंवा जानेवारीत करायची आहे. दोन उसाचे मधौमध मिरचीची लागवड आगष्ट मध्ये करायची आहे व ज्या चौफुलीवर पुढे ऊस लावणार आहोत त्या चौफुलीवर जुन मध्ये बाजरा चवळी मूंग उडीद तीळ सूर्यफूल ह्यांचे मिसळून व बीजामृताचा संस्कार करून टोकायचे आहे.म्हणजे ऊस लावणीआधी एक पीक निघून हाती येते. नंतर सरी काढून व पाणी जीवामृतासह भिजवून ऊस लावायचा आहे.
देशी कापसाचे बी उपलब्ध आहे..संपर्क करावा—
श्री.गजानन गारघाटे, मगन संग्रहालय समिती, गिरड, ता.समुद्रपूर, जि.वर्धा 9881576605
श्री.हेमंत चव्हाण नागपूर नॅचरल्स, लेंडा पार्क, नागपूर 7588690688
श्री.प्रविण साळुंखे,8805396639
पुढील मजकूर पुढील लेखांकात. ...धन्यवाद