कृषी-ऋषी पद्मश्री सुभाष पाळेकर, अमरावती, महाराष्ट्र.
पंचस्तरीय फळबाग जंगल पाळेकर माॅडेल: लेखांक क्र. 11
मित्रांनो, आपण माॅडेलचे सीमेवर चारही बाजुंनी करवंदाचे जैविक कुंपन व वारा प्रतिबंधक जैविक पट्टा घेणार आहोत. त्यांत करवंद व सुरुसोबतच पीक संरक्षणासाठी आपण वापरणार असलेल्या दशपर्णी, अग्नीअस्र ब्रम्हास्र नीमास्र ह्या वनस्पतीजन्य औषधे निर्मितीसाठी आवश्यक औषधी वनस्पतीं लागवडीचे नियोजनसुद्धा करणार आहोत. माॅडेल शेताचे सीमेवर एक एक कडुनींब, करंज, बेल, रामफळ ह्यांची रोपे किंवा बी चार कोपर्‍यात लावावे. तसेच ह्याच सीमेवर काही ठिकाणी अधुनमधून दोन करवंदाचे मधोमध सुरूचे जागेवर सीताफळ,धोतरा, रूई, एरंड, पपई, नीरगुंडी,तुळस, कन्हेर, जास्वंद ह्यांचे बी किंवा छाटकलम लावावे. म्हणजे हे सर्व साहित्य आपल्याच माॅडेलमध्ये दरवर्षी उपलब्ध होईल. सौराष्ट्र गुजरातमध्ये सदा दुष्काळी पट्ट्यात मी प्रत्येक कोरडवाहू शेताच्या संपूर्ण बांधावर म्हणजे धुर्‍यावर अनेक वर्ष फक्त पावसावर उत्पादन देणारा गावरानी बहुवार्षीक आखूड पण जाड चवदार पौष्टीक औषधी शेंगाचा शेवगा बघितला. त्या शेवग्याची पाने व शेंगा मोठ्या प्रमाणात निर्यात केली जाते व शेतकर्‍यांना जास्तीचे पण बीनाकष्टाचे भरपूर उत्पन्न मिळते. आपण सुद्धा हा गावरानी शेवगा करवंदाचे मध्ये अठरा फुटावर लावणार आहोत. प्रत्येकी तीन चौफुल्या हादग्यासाठी सोडून चवथ्या चौफुलीवर हादग्याचेऐवजी हा गावरानी शेवगा आपण लावणार आहोत. एकरी एकूण हादग्याची 220 रोपे हवी होती. परंतु आता दर तीन हादग्यानंतर एक हा गावरानी शेवगा लावणार असल्यामुळे एकचतुर्थांश म्हणजे 55 झाडे शेवग्याची व तीनचतुर्थांश म्हणजे 115 झाडे हादग्याची बसणार आहेत.
मी सौराष्ट्र गुजरातमधून ह्या गावरानी शेवग्याचे बी मागविलेले आहे, ते नंतर आपणाला वितरित केले जाईल. फक्त व फक्त हे माॅडेल उभे करू ईच्छिणार्‍या ज्यांना हे गावरानी शेवग्याचे बी पाहीजे व किती पाहीजे ही माहिती आपल्या पत्ता ,मोबाईल नं. व माॅडेलचे किती क्षेत्र नियोजित आहे ही माहिती मला माझ्या व्हाॅट्स अॅप नंबर 9850352745 वर पाठवावी. ज्यांची मागणी लवकर येईल त्यांनाच हे बी उपलब्ध होणार आहे. हे बी जून जुलै मध्ये केव्हीही सोयीनुसार लावता येईल.
हादग्याचे झाडाची उंची 9 फुटावर गेली की वरचा शेंडा कापून टाका. म्हणजे हादग्याचे खोडाला सभोवती आडव्या फांद्या फुटतात. त्यामुळे हे जैविक कुंपन दाट होते व ह्या फांद्यावर द्राक्ष वेली सोडायला सोयीचे होणार आहे व ह्या शेंडा छाटणीमुळे हादग्याचे खोड मजबूत होते, घेर वाढतो व द्राक्ष घडांचे वजन सहन करण्याला सक्षम होतात.
ईतर झाडप्रकारांत एकरी किती झाडे बसतात—
नारळ— 75, लिंबू— 150, सागाचे ऐवजी देशी शेवगा—75, केळी—600, सुधारित पीकेएम किंवा ओडीसी शेवगा—300 , हादगा—1200, मिरची—2400, झेंडू—4800, तूर+ अंबाडी..1600, कापूस— 1600, द्राक्ष छाट कलम—1200, तसेच—गावरानी वायगाव हळद, गावरानी अद्रक, तंबाखु, गावरानी लसून, वाघ्या घेवडा,काळा घेवडा,पांढरा घेवडा, झुडुपी चवळी, कांदा, जीरा,मोहरी
देशी धणे, देशी पसर्‍या भुईमूंग,देशी बाजरा, मूंग, ऊडीद, मका, मटकी, कुळीथ, तूर,कापूस,अंबाडी, गावरानी ज्वारी, व ईतर आवश्यक बी मिळवून ठेवा. ह्या बियाण्यासाठी खालील ठिकाणी संपर्क करून बी लगेच ताब्यात घ्या.
बी किंवा रोपे उपलब्धी साठी संपर्क
1) श्री.मनोज गायधणे,लाल शरबताची व चटणीची अंबाडी, देशी वायगाव हळद, मु.खैरगाव,पो.वायगाव हळद्या,ता.समुद्रपूर ,जिं.वर्धा 9834067247
2)श्री.गणेशप्पा रुद्रवार, गावरानी भाजीची व तेलाची अंबाडी,मंगलमुर्ती नगर,कारेगाव रोड, परभणी 9545933327,
3) श्री.अनिल गवळी, भाजीची,तेलाची,चटणीची,व शरबताची अंबाडी, पंढरपूर जि.सोलापूर 9767767499
4) श्री.संजय कुळकर्णी, भाजीची व तेलाची गावरानी अंबाडी,सूर्यफूल, चटणीचे बारके कारळे,भगर,हिरवा गावरानी वेल्या मूंग,मु.माळकोंडजी,ता.औसा जी.लातूर
8888142431
5) श्री.विजयसिंह घोरपडे देशी पांच महिण्यात येणारा पसर्‍या भुईमूंग,मु.भाळवणी,ता.खानापूर जि.सांगली,9552765509, 8698737200
6) श्री.शिवशंकर बीराजदार,गावरानी पसर्‍या उन्हाळी भूईमूंग ,मु.सुलतानपूर ता.अक्कलकोट जि.सोलापूर 8329052179, 9766267884
7) श्री.संदीप चंद्रकांत पाटील, देशी पसर्‍या पांच महिण्यात येणारा भुईमूंग,मु.पो.ता.कवठेमहांकाळ जि.सांगली 8275914219, 9284067801
ह्या माॅडेलमध्ये दर तीन फुटावर येणार्‍या दोन ओळींचे मधोमध हा गावरानी पसर्‍या भुईमूंग अधिक बाजरा अधिक वरी म्हणजे भगर अधिक सूर्यफूल हे बीजमिश्रण पेरावे किंवा चौफुलीवर टोकावे.
8) श्री.सुदाम नंदनवार,देशी वायगांव हळद,गावरानी लसून,तूर, बंसी गहू,मु.पो.ता.हिंगणघाट जिं.वर्धा
8888222218
9)श्री.नरेंद्र पुसदेकर, देशी वायगाव हळद, तूर,वर्षभर भाजीपाला, मु.नारायणपूर ता.समुद्रपूर जि.वर्धा 9923343785
10) श्री.मंगेश बावणे,देशी वायगांव हळद,देशी तूर, देशी काळी मिरची,मु.पो.आर्वी फरीदपूर ता.समुद्रपूर जि.वर्धा संपर्क..श्री.लांबट 9049767968
11) श्री.भरतसिंग राजपूत,देशी फाफडा मिरची,शेवगा,मु.वैंदाणे, ता.जी.नंदूरबार 7744012774
12) श्री.सुनिल डफळ, देशी झुडुपी चवळी,मु.धामारी ता.शिरूर जि.पुणे 9850220898
13) श्री.मेघनाथ घाडगे, देशी चवळी,मु.गुरसाळे,ता.माळशिरस जि.सोलापूर 9881149004
14) श्री.राजेंद्र मुळे, गावरानी तूर, मु.पो.मोघा ता.उदगीर जि.लातूर 9359277330
15) श्री.मधुकर पीसाळ, देशी झुडूपी चवळी, मु.होळ ता.बारामती,जिं.पुणे 9373589233
16) श्री.सचिन बाबर,काळा घेवडा,डाबरी घेवडा,वाघ्या घेवडा,हळद,धणे,ऊस,मु.किकली ता.वाई,जि.सातारा 7588382958. 9226503502
17) श्री.रुषीकेश घोरपडे 9130431618
श्री.प्रसन्र घोरपडे 9604381813, 7620482788 दोघांकडे काळा घेवडा, पांढरा घेवडा,वाघ्या घेवडा,अद्रक, लसून,धणे,तांदुळजा, जवस, ऊस मु.पोगरवाडी, पो.करंडी, ता.जी.सातारा
18) श्री.विजय साळुंखे, काळा घेवडा, वाघ्या घेवडा, पांढरा घेवडा,धणे, अद्रक,ऊस, मु.पो.नागठाणे ता.जि.सातारा
9096143514 8808021579
19) श्री.श्रीकांत माने,काळा घेवडा, वाघ्या घेवडा,मु.पो.जकातवाडी ता.जि.सातारा 8149919703
20) सौ..मनीषाताई अरूणपंत जाधव, चवळी, शेवगा, मु.पो.लांबोटा, ता.निलंगा जि.लातूर 8380080091
पंचस्तरीय फळबाग जंगल पाळेकर माॅडेल: लेखांक क्र. 11
मित्रांनो, आपण माॅडेलचे सीमेवर चारही बाजुंनी करवंदाचे जैविक कुंपन व वारा प्रतिबंधक जैविक पट्टा घेणार आहोत. त्यांत करवंद व सुरुसोबतच पीक संरक्षणासाठी आपण वापरणार असलेल्या दशपर्णी, अग्नीअस्र ब्रम्हास्र नीमास्र ह्या वनस्पतीजन्य औषधे निर्मितीसाठी आवश्यक औषधी वनस्पतीं लागवडीचे नियोजनसुद्धा करणार आहोत. माॅडेल शेताचे सीमेवर एक एक कडुनींब, करंज, बेल, रामफळ ह्यांची रोपे किंवा बी चार कोपर्‍यात लावावे. तसेच ह्याच सीमेवर काही ठिकाणी अधुनमधून दोन करवंदाचे मधोमध सुरूचे जागेवर सीताफळ,धोतरा, रूई, एरंड, पपई, नीरगुंडी,तुळस, कन्हेर, जास्वंद ह्यांचे बी किंवा छाटकलम लावावे. म्हणजे हे सर्व साहित्य आपल्याच माॅडेलमध्ये दरवर्षी उपलब्ध होईल. सौराष्ट्र गुजरातमध्ये सदा दुष्काळी पट्ट्यात मी प्रत्येक कोरडवाहू शेताच्या संपूर्ण बांधावर म्हणजे धुर्‍यावर अनेक वर्ष फक्त पावसावर उत्पादन देणारा गावरानी बहुवार्षीक आखूड पण जाड चवदार पौष्टीक औषधी शेंगाचा शेवगा बघितला. त्या शेवग्याची पाने व शेंगा मोठ्या प्रमाणात निर्यात केली जाते व शेतकर्‍यांना जास्तीचे पण बीनाकष्टाचे भरपूर उत्पन्न मिळते. आपण सुद्धा हा गावरानी शेवगा करवंदाचे मध्ये अठरा फुटावर लावणार आहोत. प्रत्येकी तीन चौफुल्या हादग्यासाठी सोडून चवथ्या चौफुलीवर हादग्याचेऐवजी हा गावरानी शेवगा आपण लावणार आहोत. एकरी एकूण हादग्याची 220 रोपे हवी होती. परंतु आता दर तीन हादग्यानंतर एक हा गावरानी शेवगा लावणार असल्यामुळे एकचतुर्थांश म्हणजे 55 झाडे शेवग्याची व तीनचतुर्थांश म्हणजे 115 झाडे हादग्याची बसणार आहेत.
मी सौराष्ट्र गुजरातमधून ह्या गावरानी शेवग्याचे बी मागविलेले आहे, ते नंतर आपणाला वितरित केले जाईल. फक्त व फक्त हे माॅडेल उभे करू ईच्छिणार्‍या ज्यांना हे गावरानी शेवग्याचे बी पाहीजे व किती पाहीजे ही माहिती आपल्या पत्ता ,मोबाईल नं. व माॅडेलचे किती क्षेत्र नियोजित आहे ही माहिती मला माझ्या व्हाॅट्स अॅप नंबर 9850352745 वर पाठवावी. ज्यांची मागणी लवकर येईल त्यांनाच हे बी उपलब्ध होणार आहे. हे बी जून जुलै मध्ये केव्हीही सोयीनुसार लावता येईल.
हादग्याचे झाडाची उंची 9 फुटावर गेली की वरचा शेंडा कापून टाका. म्हणजे हादग्याचे खोडाला सभोवती आडव्या फांद्या फुटतात. त्यामुळे हे जैविक कुंपन दाट होते व ह्या फांद्यावर द्राक्ष वेली सोडायला सोयीचे होणार आहे व ह्या शेंडा छाटणीमुळे हादग्याचे खोड मजबूत होते, घेर वाढतो व द्राक्ष घडांचे वजन सहन करण्याला सक्षम होतात.
ईतर झाडप्रकारांत एकरी किती झाडे बसतात—
नारळ— 75, लिंबू— 150, सागाचे ऐवजी देशी शेवगा—75, केळी—600, सुधारित पीकेएम किंवा ओडीसी शेवगा—300 , हादगा—1200, मिरची—2400, झेंडू—4800, तूर+ अंबाडी..1600, कापूस— 1600, द्राक्ष छाट कलम—1200, तसेच—गावरानी वायगाव हळद, गावरानी अद्रक, तंबाखु, गावरानी लसून, वाघ्या घेवडा,काळा घेवडा,पांढरा घेवडा, झुडुपी चवळी, कांदा, जीरा,मोहरी
देशी धणे, देशी पसर्‍या भुईमूंग,देशी बाजरा, मूंग, ऊडीद, मका, मटकी, कुळीथ, तूर,कापूस,अंबाडी, गावरानी ज्वारी, व ईतर आवश्यक बी मिळवून ठेवा. ह्या बियाण्यासाठी खालील ठिकाणी संपर्क करून बी लगेच ताब्यात घ्या.
बी किंवा रोपे उपलब्धी साठी संपर्क
1) श्री.मनोज गायधणे,लाल शरबताची व चटणीची अंबाडी, देशी वायगाव हळद, मु.खैरगाव,पो.वायगाव हळद्या,ता.समुद्रपूर ,जिं.वर्धा 9834067247
2)श्री.गणेशप्पा रुद्रवार, गावरानी भाजीची व तेलाची अंबाडी,मंगलमुर्ती नगर,कारेगाव रोड, परभणी 9545933327,
3) श्री.अनिल गवळी, भाजीची,तेलाची,चटणीची,व शरबताची अंबाडी, पंढरपूर जि.सोलापूर 9767767499
4) श्री.संजय कुळकर्णी, भाजीची व तेलाची गावरानी अंबाडी,सूर्यफूल, चटणीचे बारके कारळे,भगर,हिरवा गावरानी वेल्या मूंग,मु.माळकोंडजी,ता.औसा जी.लातूर
8888142431
5) श्री.विजयसिंह घोरपडे देशी पांच महिण्यात येणारा पसर्‍या भुईमूंग,मु.भाळवणी,ता.खानापूर जि.सांगली,9552765509, 8698737200
6) श्री.शिवशंकर बीराजदार,गावरानी पसर्‍या उन्हाळी भूईमूंग ,मु.सुलतानपूर ता.अक्कलकोट जि.सोलापूर 8329052179, 9766267884
7) श्री.संदीप चंद्रकांत पाटील, देशी पसर्‍या पांच महिण्यात येणारा भुईमूंग,मु.पो.ता.कवठेमहांकाळ जि.सांगली 8275914219, 9284067801
ह्या माॅडेलमध्ये दर तीन फुटावर येणार्‍या दोन ओळींचे मधोमध हा गावरानी पसर्‍या भुईमूंग अधिक बाजरा अधिक वरी म्हणजे भगर अधिक सूर्यफूल हे बीजमिश्रण पेरावे किंवा चौफुलीवर टोकावे.
8) श्री.सुदाम नंदनवार,देशी वायगांव हळद,गावरानी लसून,तूर, बंसी गहू,मु.पो.ता.हिंगणघाट जिं.वर्धा
8888222218
9)श्री.नरेंद्र पुसदेकर, देशी वायगाव हळद, तूर,वर्षभर भाजीपाला, मु.नारायणपूर ता.समुद्रपूर जि.वर्धा 9923343785
10) श्री.मंगेश बावणे,देशी वायगांव हळद,देशी तूर, देशी काळी मिरची,मु.पो.आर्वी फरीदपूर ता.समुद्रपूर जि.वर्धा संपर्क..श्री.लांबट 9049767968
11) श्री.भरतसिंग राजपूत,देशी फाफडा मिरची,शेवगा,मु.वैंदाणे, ता.जी.नंदूरबार 7744012774
12) श्री.सुनिल डफळ, देशी झुडुपी चवळी,मु.धामारी ता.शिरूर जि.पुणे 9850220898
13) श्री.मेघनाथ घाडगे, देशी चवळी,मु.गुरसाळे,ता.माळशिरस जि.सोलापूर 9881149004
14) श्री.राजेंद्र मुळे, गावरानी तूर, मु.पो.मोघा ता.उदगीर जि.लातूर 9359277330
15) श्री.मधुकर पीसाळ, देशी झुडूपी चवळी, मु.होळ ता.बारामती,जिं.पुणे 9373589233
16) श्री.सचिन बाबर,काळा घेवडा,डाबरी घेवडा,वाघ्या घेवडा,हळद,धणे,ऊस,मु.किकली ता.वाई,जि.सातारा 7588382958. 9226503502
17) श्री.रुषीकेश घोरपडे 9130431618
श्री.प्रसन्र घोरपडे 9604381813, 7620482788 दोघांकडे काळा घेवडा, पांढरा घेवडा,वाघ्या घेवडा,अद्रक, लसून,धणे,तांदुळजा, जवस, ऊस मु.पोगरवाडी, पो.करंडी, ता.जी.सातारा
18) श्री.विजय साळुंखे, काळा घेवडा, वाघ्या घेवडा, पांढरा घेवडा,धणे, अद्रक,ऊस, मु.पो.नागठाणे ता.जि.सातारा
9096143514 8808021579
19) श्री.श्रीकांत माने,काळा घेवडा, वाघ्या घेवडा,मु.पो.जकातवाडी ता.जि.सातारा 8149919703
20) सौ..मनीषाताई अरूणपंत जाधव, चवळी, शेवगा, मु.पो.लांबोटा, ता.निलंगा जि.लातूर 8380080091